
Amerikan kağıt parası yan, Amerikan Doları, ilk olarak 1690 yılında Massachusetts Körfez Kolonisi tarafından askeri seferlere kaynak sağlama amacıyla basılmıştır. Bunu hemen diğer koloniler izlemiş ve kağıt banknotları basma girişimlerinde bulunmuşlardır.
![]() |
Amerikan Doları |
1739 yılında, Benjamin Franklin'in Philadelphia'daki matbaasında, sahteciliğe karşı kabartma yaprak desenleri kullanarak kendine mahsus koloni banknotu basmıştır. Bu yenilikçi teknik ile banknotlara, etkili bir caydırıcılık eklenir. Fakat İngiltere 1764 yılında, kolonilerin kağıt para basmalarını yasaklayarak Franklin'in bu banknotunun önünü kesmiştir.
![]() |
Not Worth A Continental |
Kıta Kongresi 1775 yılında, tırtıklı İspanyol parasına uygun olarak, Amerikan Özgürlük Savaşı'nın finanse edilmesi amacıyla kağıt para basmaya başlar. Fakat gerekli karşılığı edinemeyen, sahteciliğe açık olan ve rahatlıkla taklit edilebilen bu banknotlar hızla değer kaybeder. Bu, İngilizce'de "Not Worth A Continental"(Bir kontinental bile etmez) deyiminin doğmasına neden olmuştur.
1776 yılında, Amerikan tarihinden 9 yıl daha eski olan ilk kıtasal banknot olan 2$ basılmıştır. Günümüzde, 2$'ın sınırlı sayıda basılmasından ötürü dolaşımda az bulunur ve değerlidir. 25 Haziran 1776 tarihinde Kıta Kongresi, Amerika'nın savunulması amacıyla 2$'lık banknotları basmaya yetkili kılınmış ve sadece 49.000 adet basılmıştır.
![]() |
Demand Notes |
İç savaşı finanse etmek için 1861 yılında Kongre, Amerikan Hazine Bakanlığı'nı, faiz dışı para talebi(Demand Notes) için yetkilendirmiştir. Bu talepler, renklerinden dolayı "Greenbacks" takma adıyla anılmıştır. 1861 yılından beri basılan tüm Amerikan paraları günümüzde halen daha geçerli ve tam değerleri kaşılığında kabul görürler.
İlk 10$'lık banknotlar, yukarıda bahsi geçen bu taleplerdir ve 1861 yılında Amerikan Hazine Bakanlığı tarafından başkan Abraham Lincoln'ün portresini ihtiva eder.
Kongre, 1862 yılında "Birleşik Devletler Banknotu" ya da "Kanuni Para" olarak bilinen yeni bir sınıf para birimini devreye almıştır. Bu banknotlar, kırmızı mühür ve seri numaraları ile karakterize edilmiş ve 1971 yılına kadar dolaşımda kalmışlardır.
![]() |
Mart 1862'de ilk 2$ "Kanuni Para" olarak basıldı. Bu paranın üstündeki portre Alexander Hamilton'a aittir. |
Yine aynı yılda bu banknotlara, sahteciliğe karşı caydırıcı olması için ince çizgili gravürler, karmaşık geometrik desenler, Hazine Bakanlığı'nın mührü ve gravürlü imzalar eklenir.
1863 yılında Kongre, ulusal bankacılık sisteminin kurar ve milli banknotların basımının denetlenmesi için ABD Hazine Bakanlığı'nı yetkilendirir. Bu sistem chartering için ulusal kuralları belirler, ulusal bankaları düzenler ve bu bankaları, Birleşik Devletler tahvillerini satın alıp ulusal paranın dolaşıma sokulmasına yetkilendirerek emniyete alır.
1865 yılında Amerika Birleşik Devletleri Gizli Servisi, ülkenin para biriminde halkın güvenliğini azaltacak kalpazanlığı kontrol altına almak ve caydırmak üzere kurulmuştur.
1869 yılında, Birleşik Devletler banknotlarının basımı, merkezi bir çatı altında toplanmaya başlamıştır. Basım ve Gravür Bürosu, Birleşik Devletler banknotları üzerine simalar ve mühürler basmaya ve gravürlemeye başlar. Bundan önce Birleşik Devletler banknotları, özel banknot şirketleri tarafından üretilir ve kırpma/kesme gibi son işlemler yapılarak Basım ve Gravür Bürosu'na gönderilirdi.
![]() |
1869 tarihli Birleşik Devletler 2$ banknotu, sol tarafta Thomas Jefferson'a ait portrenin yer aldığı şekilde yeniden tasarlanmıştır. Ön yüzünde ortada, Birleşik Devletler başkentinden bir görüntü yer alır. |
1889'da banknotlar üzerindeki portrelere isimler basılmaya başlanmıştır. Kanun, portre içeren tüm banknotlar ve menkul değerlerde, portre sahibinin basılmasını zorunlu kılar. Bugün, bu portrelerin altında gördüğünüz isimler bu zorunluluğun nedenidir.
1913 Federal Rezerv Yasası, Amerikan Merkez Bankası'nı, ülkenin merkez bankası ilan eder ve "Amerikan Merkez Banknotları" adlı yeni bir parayı dolaşıma sokar.
Federal Rezerv banknotları 1914 yılına kadar basılır. Bu banknotlar günümüzdeki banknotlardan daha büyüktü ve ön yüzünde başkan Andrew JAckson'ın portresine sahipti. Mavi mühre sahip bu banknotların arka yüzünde, ülkenin tarım ve ekonomisi betimlenmiştir.
![]() |
1914 yılı 10$'lık banknot. Önyüzü sağ taraftaki mühür mavi renkte basılmış. |
1918 yılında ise Amerikan Federal Rezerv Kurulu 500, 1.000, 5.000 ve 10.000$'lık büyük değerdeki banknotları yayınlamaya başlar.
![]() |
1918 tarihli, ön yüzünde Birleşik Devletler 6ncı Başyargıcı Salmon P.Chase'in portresinin yer aldığı 10.000$'lık banknot Amerikan Hazine tarihinde şimdiye dek basılmış en büyük paradır. |
Amerikan banknotları üretim maliyetlerini düşürmek için, 1929 yılında büyük ölçüde değişikliğe uğrar. Tüm Federal Rezerv banknotları 7.35x3.125 inch ölçüsünden, 6.14x2.61 inch'e %30 oranında küçültülür. Buna ilaveten, farklı değerdeki paralar için bir standart getirilir, sirkülasyondaki para miktarı azaltılır ve böylece gerçek ile sahte para arasındaki farkın ayırt edilebilmesinin kolaylaştırılması sağlanır.
1955 yılında çıkan bir yasa ile "In God We Trust(Tanrıya Güveniyoruz) ibaresinin yazılmasının zorunlu hale getirilmesi ile birlikte bu ibare, 1957 yılında çıkan ve "1$'lık Gümüş Seri" olarak adlandırılan banknotlar ile onu izleyen 1963 yapımı Federal Rezerv banknotlarında yer almıştır.
![]() |
1955 yılına ait 1$'lık Gümüş Serisi |
1969 yılında, banknotların üzerlerindeki mühürlerde yer alan Latince "THESAUR.AMER.SEPTENT.SIGIL" ibaresi, İngilizce "THE DEPARTMENT OF TREASURY" olarak değiştirilmiştir.
![]() |
Mühür üzerinde yer alan Latince yazı "The Department of Treasury" olarak değiştirilmiştir. |
Aynı yıl, Federal rezerv ve ABD Hazine Bakanlığı, kullanım azlığı nedeniyle 500, 1.000, 5.000 ve 10.000$'lık banknotların kullanımının durdurulacağını duyurdu. Bu banknotlar, 1969 yılına kadar piyasaya sürülse de aslında son basımı 1945 tarihindeydi.
Thomas Jefferson'un doğumunun 233üncü günü anısına 2$'lık Federal Rezerv banknotu 1976 yılında, dönemin ressamlarından John Trumbull'un elinden çıkan "Bağımsızlık Bildirgesi" temalı çizim ile yeni bir görünüme kavuştu.
![]() |
1976 tarihli, Bağımsızlık Bildirgesi temalı 2$ |
![]() |
Önceki 2$'lık banknotların üzerinde, Jefferson'un 56 yıl boyunca yaşadığı ev olan Monticello resmedilmişti. |
1990 yılında Federal rezerv banknotlarına, gelişen teknoloji sonucu ilerleme gösteren baskı ve fotokopi makineleri, yazıcı, vb. ile sahte banknot yapımını önlemek amacıyla, emniyet şeridi ve mikro baskı yöntemleri geliştirilmeye başlandı.
Bu özellik ilk olarak 1990 serisi 100$'lık banknotlarda görülür. 1993 serilerinde 1$ ve 2$'lık banknotlar hariç hepsinde, bu değişiklik görülür. Basım ve Gravür Bürosu, her 7 ila 10 yılda bir sahteciliğe karşı tasarım değişikliğine gitme kararı alır. Yine aynı büro, Texas Forth Worth'de, Western Currency adlı tesiste üretime başlar. Bu aynı zamanda, Federal Rezerv banknotlarının basımı için Washington dışında kullanılan ilk hükümet tesisidir.
1920'den bu yana ön önemli tasarım değilikliği, 1996 yılında sahte banknot üretimini önlemeye yönelik alınan tedbirler çerçevesinde gerçekleşmiştir. Bu yeni banknotlar, 1996 yılında çıkarılan 100$'dır. Bunu 1997'de 50$, 1998'de 20$ ve 2000 yılında da 10$ ve 5$ izlemiştir.
2003 yılında 20$'lık banknotların zemin renginde uygulanan yeşil ve şeftali tonlarının karışımı şeklinde yapılan değişiklikle yeni tasarım olarak karşımıza çıkıyor. Banknotlar UV filtresine tutulduğunda içine gömülü olan yeşil renkli emniyet şeridi görülmeye başlar. Işığa tutulduğunda ise, başkan Jackson'un portre filigranı banknotun her iki tarafından görülebilir. Yine sağ köşesinde renk değiştiren 20$ simgesi yer alır.
Doların değişimi 2004 yılında 50$ ile devam eder. Yine karışımı zor algılanan teknikle mavi ve kırmızı arka plan renkleri yeniden tasarlanmıştır. UV filtresinde gömülü olan sarı emniyet şeridi görülebilir. Işığa tutulduğunda ise başkan Grant'ın portre filigranı her iki taraftan görülebilir. Sağ köşesinde renk değiştiren 50$ simgesi yer alır.
10$'ın yeni tasarımı da portakal, sarı ve kırmızı arka plan renklerinin yeniden ele alınmasıyla 2006 yılında gerçekleşmiş. UV filtresinde turuncu emniyet şeridi ortaya çıkıyor. Işığa tutulduğunda Hazine Bakanı Alexander Hamilton'un portre filigranı her iki taraftan görülebilir. Sağ alt köşede ise renk değiştiren 10$ simgesi konumlandırılmış.
2008 yılında yeniden tasarım sırası 5$'a gelmiş. Bu yeni tasarımda mor ve gri arka plan renkleri ele alınmış. UV filtresinde gömülü olan mavi emniyet şeridi ortaya çıkıyor. Işığa tutulduğunda ise, portrenin sağında büyükçe bir 5 rakamı, solunda ise dikine sıralanmış üç adet 5 rakamı görülebilir.
Son olarak, 2013 yılında, 1996 yılından bu yana ilk kez yeniden tasarlanan 100$ için, diğerlerinden farklı olarak, 3 boyutlu güvenlik şeridi dikkat çekmekte. Yeni tasarım ışığa tutulduğunda, Benjamin Franklin portre filigranı her iki taraftan da görülebilmektedir.